دیود زِنِر (به انگلیسی: Zener Diode)، نوع خاصی از دیود است که بر خلاف دیود معمولی، نه تنها اجازهٔ عبور جریان از آند به کاتدمیدهد، بلکه در جهت معکوس، زمانی که ولتاژ از حد معینی موسوم به «ولتاژ زنر» فراتر رود، نیز جریان را عبور میدهد.
دیودهای زنر با تنوع زیادی از ولتاژهای زنر تولید میشوند و برخی حتی متغیر هستند. برخی از دیودهای زنر دارای اتصال p-n تیز و بسیار دوپ شده با ولتاژ زنر کم هستند، در این حالت هدایت معکوس به دلیل تونل کوانتوم الکترون در فضای کوتاه بین مناطق p و n رخ میدهد - این به عنوان اثر زنر شناخته میشود، پس از کلارنس زنر دیودهای با ولتاژ زنر بالاتر دارای یک اتصال تدریجی هستند و نحوه عملکرد آنها همچنین شامل خرابی بهمن است. هر دو نوع خرابی در دیودهای زنر وجود دارد که اثر زنر در ولتاژ پایینتر و شکست بهمن در ولتاژ بالاتر غالب است.
دیود زنر بهطور گستردهای به عنوان مرجع ولتاژ (voltage reference) در کاربردهای تثبیت و تنظیم ولتاژ استفاده میشود. به این منظور، دیود زنر همیشه در بایاس معکوس در مدار قرار دادهمیشود.
از دیگر کاربردهای آن، شیفتدهندهٔ سطح ولتاژ، یا بُرِشگر (clipper) ولتاژ است. دیود زنر به ندرت در بایاس مستقیم به کار میرود.
1N 4728 ___3.3v
1N 4730 ___3.9v
1N 4732 ___4.7v
1N 4734 ___5.6v
1N 4736 ___6.8v
1N 4738 ___8.9v
1N 4740 ___10v
1N 4742 ___12v
1N 4744 ___15v
1N 4746 ___18v
1N 4748 ___22v
1N 4749 ___24v
1N 4751 ___30v
1N 4754 ___39v
1N 4756___ 47v
1N 4758 ___56v
1N 4760___ 68v
1N 4762___ 82v
1N 4764___100v
دیودهای زنر معمولاً با ولتاژ ۲٫۴ تا ۲۰۰ ولت تولید میگردند و مقادیر ولتاژ زنر آنها تابعی از استاندارد آیئیسی ۶۰۰۶۳ و مطابق سری E12 (با ۱۰ درصد تلورانس) یا E24 (با ۵ درصد تلورانس) است. جدول زیر ولتاژهای استاندارد دیود زنر را در سری ئی۲۴ نمایش میدهد.